“นายแพทย์ธีระ” เผย โควิดสายพันธุ์ย่อย ใหม่ดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันทั้งจากวัคซีน มีโอกาสที่จะมีการติดโรคได้ง่ายมากยิ่งขึ้นหรือแพร่กันได้เยอะขึ้นเรื่อยๆ

รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์ ภาควิชาแพทยศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย โพสต์เฟซบุ๊ก Thira Woratanarat บอกว่า 29 พฤศจิกายน 2565… เมื่อวานทั่วโลกติดเพิ่ม 174,759 คน ตายเพิ่ม 778 คน รวมแล้วติดไป 646,366,341 คน เสียชีวิตรวม 6,637,358 คน

5 อันดับแรก ที่ติดโรคสูงสุดคือ ประเทศญี่ปุ่น เกาหลีใต้ บราซิล ไต้หวัน รวมทั้งประเทศฝรั่งเศส

เมื่อวานนี้ปริมาณติดโรคใหม่มีประเทศจากยุโรปรวมทั้งเอเชียครอบครอง 7 ใน 10 อันดับแรก รวมทั้ง 13 ใน 20 อันดับแรกของโลก

ปริมาณติดโรคใหม่ในทุกวันของทั่วโลกในตอนนี้ มาจากทวีปเอเชีย รวมทั้ง ยุโรป รวมกันคิดเป็นปริมาณร้อยละ 76.25 ของทั่วทั้งโลก ขณะที่ปริมาณการเสียชีวิตคิดเป็นปริมาณร้อยละ 74.93

…ลักษณะ โควิดสายพันธุ์ย่อย ในออสเตรเลีย

Esterman A. ได้เผยแพร่เนื้อหาสาระเกี่ยวกับโควิด-19 ที่ระบาดในออสเตรเลียช่วงนี้ พบว่าเป็นไปในลักษณะมากมายสายพันธุ์แบบ variant soup

โดยมีอีกทั้ง BA.5 39%, BA.2.75 26%, BQ.1 19%, XBB 4% รวมทั้งอื่น ๆ

ลักษณะดังที่กล่าวถึงมาแล้ว เป็นที่คาดคะเนกันว่าประเทศอื่น ๆ ก็จะเป็นไปในรูปแบบนี้ โดยมีสายพันธุ์ย่อยใหม่ ที่น่าวิตกอาทิเช่น BQ.1.x, XBB, BA.2.75.x ที่อาจมีสัดส่วนสูงแตกต่างกันไปในแต่ละทวีป รวมทั้งจะมาเทคโอเว่อร์ BA.5 ในเวลาไม่นาน ดังนี้ BQ.1.x จะครอบครองสัดส่วนนำ ในอเมริกา รวมทั้ง ยุโรป ส่วน BA.2.75.x รวมทั้ง XBB จะเด่นในแถบเอเชีย

การระบาดในไทยเรามีลักษณะท่าทางจะเป็นไปในแนวทางข้างต้น

…ตีระฆังเตือนรับรองประเด็นการดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกัน

คณะทำงานของ David Ho จากมหาวิทยาลัยโคลัมเบีย ประเทศอเมริกา ได้เผยแพร่ผลที่ได้รับจากงานวิจัยใน bioRxiv เมื่อวานนี้ 28 พฤศจิกายน 2565

ชี้ให้เห็นว่า สายพันธุ์ย่อยใหม่ที่เกิดขึ้น ไม่ว่าจะเป็น BQ.1.x รวมทั้ง XBB นั้นดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันอีกทั้งจากวัคซีน รวมทั้งการที่เคยติดโรคมาก่อน มากกว่าสายพันธุ์อื่น ๆ ที่เคยระบาดมาก่อนหน้านี้อย่างมาก

แม้ข้อมูลทางสถานพยาบาลในขณะนี้ ยังไม่มีหลักฐานรับรองว่าจะมีผลให้เจ็บป่วยรุนแรงเยอะขึ้นเรื่อยๆกว่าสายพันธุ์ที่เคยระบาดเดิม

แม้กระนั้นความสามารถการดื้อรั้นต่อภูมิคุ้มกันที่มากขึ้นนั้น ย่อมมีผลทำให้มีโอกาสที่จะมีการติดโรคได้ง่ายมากยิ่งขึ้น หรือ แพร่กันได้เยอะขึ้นเรื่อยๆเป็นเงาตามตัว

ประการฉะนี้เอง ที่เป็นตัวตอกย้ำให้มองเห็น ถึงจุดสำคัญของการป้องกันตัว ระหว่างการใช้ชีวิตประจำวัน อีกทั้งประเด็นการใส่หน้ากาก หลีกเลี่ยงการกระทำเสี่ยง หลีกเลี่ยงสถานที่แออัดคับแคบระบายอากาศไม่ดี รักษาความสะอาด รวมทั้ง เว้นระยะห่าง จากบุคคลอื่น

Personal protective behaviors เป็นเกราะป้องกันที่สำคัญที่สุด

…ทางเดินประวัติศาสตร์การแพร่ ของแต่ละสายพันธุ์

โควิด-19 แพร่ระบาดมานับเป็นเวลาหลายปี โดยมีสายพันธุ์ที่มากมาย

ถ้าเปรียบกันตัวต่อตัว จะพบว่า ในระยะเวลา 100 วันแรกของการระบาด สายพันธุ์ Omicron นั้นแพร่ไปยังประเทศอื่น ๆ ทั่วโลกได้มากกว่าสายพันธุ์อื่น ที่ระบาดมาก่อน ถึง 5 เท่า

แต่ละระลอกก่อนหน้านี้ที่ผ่านมา ตั้งแต่สายพันธุ์เริ่มแรก (Wuhan: Wild type), เบต้า, แกมม่า, อัลฟ่า, เดลต้า, และ Omicron นั้น ก็มีลักษณะของ ทวีปที่มีการระบาดหนัก ก่อนกระจายไปยังทวีปอื่น ๆ ที่แตกต่างกันไป

…สำหรับระลอกอนาคตนั้น ลักษณะการระบาดน่าจะมีลักษณะท่าทางแตกต่างไปจากอดีต เพราะว่ามีเหตุประเด็นการเดินทางระหว่างประเทศเกิดขึ้นมาก การระบาดจะเป็นลักษณะมากมายสายพันธุ์ เปลี่ยนกับการนำเข้า ส่งออก รวมทั้งความสามารถของเชื้อไวรัสแต่ละสายพันธุ์ การกระทำการป้องกันตัว รวมทั้ง การใช้ชีวิตของมวลชน ประเภท รวมทั้งความครอบคลุมของวัคซีนที่ใช้ รวมทั้ง อื่น ๆ

ผลพวงที่จะเกิดขึ้น อีกทั้งในทางปริมาณการติดเชื้อ การป่วย การตาย รวมทั้ง Long COVID นั้น ก็เลยมีโอกาสสูง ที่จะเปลี่ยนกับแนวทางควบคุมป้องกันโรค รวมทั้ง ความพร้อม “จริง” ของระบบสาธารณสุขของประเทศนั้น อีกทั้งเรื่องยาที่ได้มาตรฐาน วัคซีนที่มีประสิทธิภาพ บริการดูแลต่าง ๆ ว่าพลเมืองในประเทศ จะเข้าถึง รวมทั้ง พึ่งพาได้หรือไม่ ยามที่เกิดปัญหา

ผลสรุปที่ประสงค์ของทุกสังคม คือ ยามวิกฤติ พลเมืองสามารถพึ่งพา รวมทั้งได้รับความช่วยเหลือดูแลอย่างทันท่วงที มีประสิทธิภาพ โดยทั่วถึงกัน

ไม่ต้องพบเจอกับภาวะท้อแท้ รอ จนกระทั่งจำเป็นต้องดิ้นรนทุบกระปุกขวนขวายหาทางรอด กันเอาเองแบบ อัตตาหิ อัตตโน นาโถ

…สถานการณ์ตอนนี้นั้น จะต้องดำเนินชีวิตอย่างมีสติสัมปชัญญะ ไม่ประมาทสำหรับในการดำรงชีพ

ปกป้องอย่างสม่ำเสมอ อีกทั้งตอนดำเนินการ เรียน หรือท่องเที่ยว

ฉีดยาเข็มกระตุ้นให้ครบตามที่มีการกำหนด

ใส่หน้ากากอย่างถูกต้อง จะช่วยลดความเสี่ยงลงไปได้มาก

ยิ่งไปกว่านี้ ยังคงพบลักษณะของการสูญเสียการได้กลิ่น รวมทั้งการรับรส พบอาการเปลี่ยนไปจากปกติเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหาร กรุ๊ปลักษณะของระบบทางเดินหายใจ หายใจถี่ หายใจติดขัด รวมทั้งกรุ๊ปอาการนอกระบบ ที่ไปคล้ายกันกับสายพันธุ์เดลตาได้เช่นกัน

สำหรับผู้ที่สัมผัสเสี่ยงสูง หรือมีอาการเสี่ยงติดโรค เสนอแนะให้ตรวจ ATK ด้วยตนเอง โดยควรที่จะเลือก ATK ที่ได้รับมาตรฐาน รวมทั้ง มีค่าความไว (Sensitivity) รวมทั้ง ค่าความจำเพาะ (Specificity) ไม่ต่ำยิ่งกว่า 90%

อ้างอิง

1. Wang Q et al. Alarming antibody evasion properties of rising SARS-CoV-2 BQ and XBB subvariants. bioRxiv. 28 November 2022.

2. Tegally H et al. Global Expansion of SARS-CoV-2 Variants of Concern: Dispersal Patterns and Influence of Air Travel. medRxiv. 27 November 2022.

ข้อมูลที่ได้รับมาจาก รองศาสตราจารย์นพ.ธีระ วรธนารัตน์